Tijdens de vele concerten in Gaudeamus Festival 2022 klinken ook veel nieuwe werken waarvan de inkt nog maar net droog is. Wij gingen in gesprek met een aantal componisten die vertellen over de compositie die zij in opdracht van ons schreven. Van Esther Wu gaat de installatie The Other in première, als onderdeel van het Terrapolis programma op zaterdag 10 september in De Nijverheid.
door Niamh Leneghan
Esther Wu is een componist uit Hong Kong. In haar werk verkent ze verschillende aspecten van geluid en compositie via een veelzijdig palet aan verschillende media. Ze zoekt de grenzen op. Voor het Gaudeamus Festival van dit jaar kreeg Wu van Gaudeamus in samenwerking met ULYSSES Network en Creative Europe de opdracht een installatie te maken waarin ze het idee verkent van ‘de ander’. Corresponderend via e-mail bespraken Wu en ik wat ze vond van de opdracht en het proces, de inspiratie voor The Other en wat we kunnen verwachten op dag 1 van Terrapolis XL in De Nijverheid.
De installatie The Other is een ervaring waarin één persoon tegelijk zich onderdompelt. Er wordt ruimte gemaakt voor de eigen bespiegelingen van deze deelnemer, terwijl die tegelijkertijd zichzelf weerkaatst ziet in de met spiegels gevulde ruimte. De deelnemer heeft niet alleen de macht om de uitkomst van het werk te beïnvloeden, maar wordt ook onderwerp worden van de installatie en kan zelfs samen met de installatie optreden. Toen ik Wu vroeg hoe ze te werk is gegaan met het concept van The Other, vertelde ze me dat de installatie een unieke ruimte wordt, waarin vanuit verschillende invalshoeken wordt bevraagd hoe we via geluid betekenis geven. Wu legt uit: ‘Het werk kan verschillende interpretaties geven van een onontkoombaar fysiek en mentaal verschijnsel, zowel op individueel niveau als op het niveau van de samenleving. Simpel gezegd draait het in wezen om onze perceptie van onszelf en de mensen om ons heen.’
Een belangrijk element van de geluiden binnen de installatie is dat ze door de menselijke stem worden gemaakt. Het is een techniek die Wu’s onderzoek richting gaf. Ze is ervan overtuigd dat de intimiteit van een stem ‘een relatief herkenbaar, bekend en persoonlijk geluid is dat de verbeelding veel beter kan triggeren dan andere soorten geluiden. Via de stem ontstaan scenario’s en verbanden in het hoofd van de bezoeker’. Daarom ook besloot Wu dat haar installatie een eenpersoonservaring moest zijn. Dat maakt de setting intiemer.
Wu heeft via haar betrokkenheid met het ULYSSES Network veel ervaring opgedaan in haar ontwikkeling als componist. Ze vertelt over haar laatste deelname aan het programma IRCAM Manifeste – een van de grootste publieke onderzoekscentra ter wereld waar muziek in combinatie met wetenschap wordt onderzocht: ‘Het was mijn beste ervaring met componeren, zo samen met mensen van over de hele wereld. We ervoeren compositie en improvisatie echt als een groep.’ Tijdens het festival verkende Wu verschillende benaderingen van de stem, en ze vond er een platform om haar artistieke ideeën te realiseren. Ook vond ze er de inspiratie om de stem in te zetten in de productie en het artistieke proces van The Other. Sinds deze samenwerking, en via de ondersteuning van het Gaudeamus Festival, voelt Wu zich sterk aangemoedigd. ‘Ik durf interessantere benaderingen te proberen voor mijn geluidsexperimenten met publieksinteractie.’
Als ik Wu vraag hoe ze denkt dat het publiek van Gaudeamus haar installatie zal ontvangen zegt ze: ‘Ik heb geen idee wat ik moet verwachten; het is ook een experiment voor mezelf waar ik in terechtkom.’ Deelname is de sleutel waar het om draait wil je het werk op een waardevolle manier ondergaan. Toch wordt het publiek ook gewaarschuwd dat de kleine ruimte een ongemakkelijk gevoel kan geven, vanwege het intense effect dat de grote hoeveelheid spiegels kan hebben. En hoewel dat misschien wat intimiderend lijkt, is Wu nieuwsgierig om te zien wat het publiek ervan vindt en hoe de bezoekers op de installatie zullen reageren. De première van The Other belooft een inspirerende, intieme ervaring te worden. Een kans om je kortstondig terug te trekken uit de festivaldrukte en even de tijd te nemen voor je eigen bespiegelingen – letterlijk en figuurlijk.